Vorig jaar hebben we de aanpak Aziatische hoornaar met succes gelanceerd. Dat was nodig, want een gecoördineerde aanpak van bovenlokale regeringen bleef uit. Met de Provincie West-Vlaanderen namen we dus de bestrijding van de exoot in onze handen. 63 West-Vlaamse gemeenten sloten zich aan en om en bij de 700 nesten konden zo succesvol verdelgd worden. Van de lokale besturen werd verwacht dat ze instaan voor de kost van de verdelging van gevonden nesten. Nu koning winter ons land stilletjes verlaat, liggen de ‘Aziatische koninginnen’ al op de loer. Tijd voor een evaluatie en blik op de toekomst!  

Waarom verdelgen? 

De Aziatische hoornaar is een exotische wesp uit Azië die hier oorspronkelijk niet voorkomt, maar sinds 2018 aan een massale opmars bezig is in Vlaanderen. Op het nieuws, in de krant, via je lokale afdeling van Natuurpunt, overal hoorde je het vorige zomer wemelen van de Aziatische hoornaar en de overlast die ze bezorgen. Niet verrassend, want de hoornaar heeft een negatieve impact op landbouw (imkerij en fruiteelt), biodiversiteit en volksgezondheid. Een gezamenlijke aanpak is dus cruciaal om de impact van deze soort te beperken.  

Verdelgingscampagne 2023 

In 2023 werden er 1.293 nesten gemeld, wat goed was voor bij 700 verdelgingen. Dit is weliswaar slechts de helft van het aantal getelde nesten (aangezien nesten vaak dubbel geteld werden, reeds verdelgd werden of niet meer werden waargenomen). Uitschieters waren de gemeenten Kortrijk, Ieper en Brugge met elk rond de 50 gemelde nesten. Koekelare, Mesen, Pittem en Vleteren zijn momenteel gespaard gebleven, maar dat zal in de toekomst misschien anders uitdraaien.

We kunnen dus afleiden dat toch vooral de stedelijke kernen geliefd zijn door de soort. Maar in de stad zijn er meer inwoners, op een kleiner gebied en zo wonen er nu eenmaal meer potentiële spotters en waarnemers. Uiteindelijk is het zo dat de Aziatische hoornaar overal in de provincie voorkomt en dat we dus toekomstige nesten over geheel West-Vlaanderen verwachten.  

(lees verder onder de afbeelding – Waarnemingen Aziatische hoornaar (update 16/10/2023) © INBO)

Vliegende start  

Ondanks de succesvolle verdelgingen in 2023 blijft de urgentie van die situatie hoog. De Aziatische hoornaar heeft zeker nog niet een ‘climaxsituatie’ bereikt. Verwacht wordt dat de soort met een factor 3 tot 4 zal toenemen volgend seizoen. Het is dus van vitaal belang om verder het afgeslagen pad van verdelging te bewandelen en de krachten te blijven bundelen. Blijven inzetten op de provinciaal gecoördineerde bestrijding van de soort is dus de boodschap!

Vanaf maart zullen de eerste selectieve vallen geactiveerd worden. Deze kleine vallen zijn specifiek gericht om de koninginnen te vangen en verdelgen. Door hier al in het begin van het warmere seizoen op in te zetten kunnen veel potentiële nesten vermeden worden. Elke gevangen koningin is namelijk een potentieel nest dat er niet komt.

De vallen worden over de gemeentes verdeeld: per 1.000 inwoners wordt er 1 val voorzien. Daarbij komen nog 5 extra vallen per gemeente vanuit een Limburgs project. Vrijwilligers binnen elke gemeente kunnen zich engageren om zo’n val in hun tuin te plaatsen en de vangsten, ook ongewilde bijvangsten, te registeren op mijntuinlab. Deze vrijwilligers dragen zo ook bij aan relevant burgeronderzoek naar de effecten van deze vangstmethode op de biodiversiteit en populatiebeheersing. 

(lees verder onder de afbeelding – voorbeeld van een selectieve val, deze wordt gevuld met een lokmiddel)

De opvolging en meldingen via Vespawatch wordt ook verder geoptimaliseerd. Vanaf dit jaar wordt werk gemaakt van een efficiënter en gebruiksvriendelijker systeem waarbij goedkeuring via foto niet meer noodzakelijk is. De registratie van bestrijdingen zal ook vlotter verlopen en een interactieve kaart op Vespawatch zal de gemelde en reeds verdelgde nesten visualiseren. Zo hopen we het dubbel melden van nesten zoveel mogelijk te vermijden.  

Ook de verdelgingscapaciteit wordt verhoogd. Vespawatchers worden opgeleid om nu ook primaire nesten efficiënt te kunnen verwijderen. Daarnaast wordt materiaal voor de verdelging van secundaire nesten, die zich op hoogte bevinden, verdeeld via KonVIB. Met een subsidie van €50.000 kunnen deze materialen en de nodige opleidingen worden voorzien. Ten slotte zetten we in op sensibilisering en nog betere communicatie richting burgers via een jaarkalender op Vespawatch.  

(lees verder onder de afbeelding – levenscyclus Aziatische hoornaar)

We hopen alvast dat we het engagement van vorig jaar kunnen evenaren. Als provinciaal bestuur beseffen we de ernst van de situatie en investeren we in gepast materiaal en opleidingen om de verdelging efficiënter en gerichter aan te pakken. Hiervoor vertrouwen we als Provincie op een verdere nauwe samenwerking met de steden en gemeentes om de georganiseerde aanpak van de Aziatische hoornaar verder uit te bouwen.