Het distributiecentrum Van Marcke stond al een tijdje met stip aangeduid op mijn verlanglijstje van bedrijfsbezoeken. Ik wou wel eens met eigen ogen zien hoe een site erin slaagt om water- en CO2-neutraal te functioneren. Check! Duurzaamheid is bij Van Marcke geen containerbegrip. Het zit in de bedrijfscultuur.

In mei 2019 opende Groep Van Marcke zijn nieuwe Europese districutiecentrum op de LAR-zone langs de E17 in Kortrijk. Een investering van 75 miljoen euro, een terrein van 17 hectare, een gebouw van 90 000 vierkante meters, een vloeroppervlakte gelijk aan dertig voetbalvelden, 15 500 zonnepanelen. Cijfers om van te duizelen.

Tom Prinzie, Alain Van Langeraert en Iris Dochy zorgen voor een warme ontvangst van onze West-Vlaamse Vooruit-delegatie. Mét koffie en taart. De toon is meteen gezet. Hoe slaagt een bedrijf erin om – minstens theoretisch – volledig off grid te zijn? Met een dak vol zonnepanelen, een eigen drinkwaterproductie en geothermie ben je al aardig op weg. Het bedrijf is wel nog aangesloten op water en elektriciteit. Want ook hier blijft opslag en gelijktijdigheid een uitdaging.

Warmte produceren ze wel volledig autonoom. Voor die geothermie werden meer dan 500 gaten geboord in de grond en 33 kilometer buizen gelegd. Een huzarenstukje, waarvoor ook de expertise van leveranciers werd ingezet. Op een dergelijke schaal koop je immers geen warmtewisselaars ‘on the shelf’.

(lees verder onder de foto, Tom Prinzie bij de waterzuiveringsinstallatie)

Gastheer Tom Prinzie glundert als hij het vertelt. Hij kwam ooit binnen bij Van Marcke met de idee om een aantal jaren dicht bij huis te werken. Ondertussen leidt hij een studiedienst van  negen personen. Van warmtenetten en duurzaam wonen heeft hij zijn levenswerk gemaakt.

Al snel gaat het gesprek over de moeilijke opgang van warmtepompen. Ondanks het feit dat deze techniek een giga-bijdrage kan leveren in het terugdringen van de CO2-uitstoot van onze woningen, blijft het ter plaatse trappelen. Tot overmaat van ramp sloeg de Vlaamse Regering het geloof in zonnepanelen aan diggelen en werd heel de regeling rond terugdraaiende tellers vernietigd door het Grondwettelijk Hof.

De gevolgen laten zich raden. In België worden jaarlijks amper 15 000 warmtepompen geïnstalleerd, tegenover 200 000 gasbranders. Omwille van het beperkt uitgebouwd gasnet in Wallonië worden er daar overigens nog jaarlijks 12 000 mazoutketels geplaatst. Maar dat is dan weer een heel ander verhaal.

Ik leer trouwens dat er nog een belangrijke reden is waarom nieuwe technieken en systemen soms zeer moeilijk doorbreken. Nogal wat installateurs blijken zelf conservatief te zijn. In de plaats van nieuwe duurzame technieken te promoten, proberen ze mensen te overtuigen om dat niet te doen. Het antwoord van Van Marcke op deze toch wel bittere vaststelling is volop investeren in opleiding en ontzorging van installateurs. Een inspanning die bewondering oproept.

(lees verder onder de foto, met Maxim Veys)

De installateur, die heeft ook nog andere besognes. Om pakweg een warmtepomp te mogen installeren, heb je een certificaat van vakbekwaamheid nodig. Fair enough, want de klant heeft recht op een professionele uitvoering. In een complex land als België heb je drie certificaten nodig (1 per gewest) en als je een werk wil uitvoeren in pakweg Tourcoing, dan heb je een Frans attest nodig. Ik kan begrijpen dat je als installateur afweegt of het sop de kolen wel waard is, want zo’n certificaat behalen kost tijd en energie. Laat staan dat je er drie of vier moet halen …

Het is goed dat Van Marcke die pijnpunten vanuit de sector naar bovenhaalt en mee aankaart. “Er zijn veel mogelijkheden, maar iedereen moet mee willen”, zo luidt het. En dan kijkt men – terecht – naar de overheid. Ook die staat niet altijd te springen voor vernieuwende inzichten. Zo ontwikkelde Van Marcke een systeem om energie uit water te halen. Het komt er nu op aan om een instantie als de Vlaamse Waterweg mee te krijgen in dit verhaal.

Van Marcke profileert zich ook in het mee uitdokteren van collectieve warmtenetten. Voorbeeld: De Venning in Kortrijk, waar de 196 sociale eco-woningen zijn aangesloten op een eigen warmtenet. Ook hier was tot voor kort nog een kronkel die moest worden weggewerkt. De bewoners konden niet rekenen op een sociaal tarief. De overheid heeft dit nu aangepast, tot grote tevredenheid van Tom Prinzie.

(lees verder onder de foto, met Melissa Depraetere)

Duurzaamheid is iets dat je moet uitdragen in alle geledingen van het bedrijf. Van Marcke levert niet alleen technische hoogstandjes af. Men investeert ook in duurzaam welzijn van het personeel. Tijdens onze rondgang op de site wordt me duidelijk wat ze hiermee bedoelen. Ik zie buitenkantoren (mét stopcontacten!) en in de refter staat een broodautomaat met brood van een warme bakker uit Lauwe. Bij Van Marcke worden de bedrijfsmaaltijden in eigen keuken bereid. Er staan kruidenbakken en er lopen kippen rond, ideale restafvalverwerkers. En er zijn plannen om een looppiste aan te leggen. Die zou dan ook opengesteld worden voor de buurt.

Ik kan het appreciëren dat onze begeleiders niet verbloemen dat er ook zaken al eens wat stroever durven lopen. Er blijken dan wel wat parallellen tussen de overheid en de privé te zijn. Bijvoorbeeld als het gaat om de invoering van thuiswerken of flexibele werkplekken…

Van al die inspanningen om een aangename werkplek te creëren ging ons sociaal hart zowaar wat sneller slaan! Het bedrijf werkt ook samen met onderwijsinstellingen als Howest en Vives. Thesisstudenten worden met open armen onthaald. Ook dat maakt deel uit van het duurzaamheidsprincipe, investeren in het intellect van morgen.

(lees verder onder de foto, magazijn)

We ronden onze siteverkenning af in de magazijnen. Hier gaat mijn hart nogmaals sneller kloppen! Magazijnen met brede gangen, met smalle gangen, volautomatische magazijnen en een indrukwekkende verpakkingsafdeling. Ik voel me op slag 30 jaar jonger. Een flash-back naar het 92ste Bataljon Logistiek, waar ik destijds als jonge onderluitenant de verantwoordelijkheid kreeg over zeven gigantische magazijnen, met in totaal zowat honderdduizend verschillende artikelen. Ik kijk mijn ogen uit. Hier is 80% robot-gestuurd. En toch zijn er ook nog dingen gelijk gebleven. De oranje-blauwe kleuren bijvoorbeeld van de palletrekken van Stow…

Voor we het goed en wel beseffen is het vier uur. Het bezoek mocht wat uitlopen want een sollicitant is niet komen opdagen. Niet slim van de sollicitant, maar wel een realiteit waar zelfs een toonaangevende speler als Van Marcke mee geconfronteerd wordt. De the war on talent is nooit helemaal gestreden…