Uniek kweekprogramma zwarte populier
Op de Dag van de Natuur werden langs het jaagpad van de Vleterbeek in Poperinge zeventig zwarte populieren aangeplant. De Populus Nigra komt in Vlaanderen niet zoveel meer voor. Dankzij een kweekprogramma in het Poperingse VTI kunnen we de soort opnieuw introduceren. De natuur een handje toesteken, het mag …
Of mag het niet? Moeten we de natuur haar gang laten gaan? In de ideale wereld is alles mooi in balans en zorgt de natuur inderdaad voor een evenwicht. In een gebied als Vlaanderen lukt dat jammer genoeg niet meer. Beheermaatregelen zijn nodig om ecosystemen te vrijwaren of een duwtje in de rug te geven.
Neem nu de Vleterbeek. Even wat aardrijkskunde: de beek ontspringt op de Katsberg, stroomt via Abele naar Poperinge. Daar wordt ze omgedoopt tot Poperingevaart. Die loopt verder tot in Elzendamme, om tenslotte uit te monden in de IJzer.
De beek ligt in overstromingsgevoelig gebied. Overleg tussen Vlaanderen, Frankrijk, stad Poperinge en de provincie leidde in 2013 tot de aanleg van een bufferbekken. Eerder realiseerde de Provincie er al een captatiebekken. Die waterbekkens zijn voor twee zaken goed: waterbeheersing (opvang van overtollig water) en watervoorziening (tankstation voor de landbouwers). De beheerwerken werden afgerond met de aanleg van een zwaluwwand en het aanplanten van bomen en rietplanten.
Als Provincie zijn we verantwoordelijk voor het natuurbeheer en -onderhoud langs de Vleterbeek en rond het bufferbekken. Als je de natuur haar gang laat gaan, dan groeien er spontaan jonge boompjes in het bufferbekken, geraken de bermen van het wandelpad verwilderd en schiet de meidoornhaag alle kanten uit. Langs de beek staan zeshonderd knotwilgen. Ook die moeten om de acht jaar geknot worden. Om maar te zeggen: de natuur een handje toesteken, heeft wel degelijk zijn nut.
De Dag van de Natuur is een ideaal moment om wat extra’s te doen. Met de hulp van de Poperingse scouts – veel handen maken licht werk – werden zeventig zwarte populieren aangeplant. Op zich geen wereldnieuws, maar die zwarte populier verdient wel dat extra duwtje in de rug. Langs de Vleterbeek tref je vandaag nog enkele oude solitaire exemplaren aan. De boom is met uitsterven bedreigd. Spontane voortplanting via zaad lukt niet zo goed. Bovendien zijn jonge zaailingen meestal kruisingen met de Canadapopulier.
Je kan je opnieuw afvragen of het wel zin heeft om een met uitsterven bedreigde boomsoort in stand te houden. Ik beschouw het als een uitdaging, zoals het kweken van reuzenpanda’s in Pairi Daiza. De herintroductie van de Populus Nigra is wellicht minder spectaculair maar heeft wel meer kans op slagen. Mits de nodige nazorg heeft de boom een reële overlevingskans in de vrije natuur.
(lees verder onder de foto)
Bovendien zijn de zeventig bomen langs de Vleterbeek van goede komaf. Het toeval wil dat er in Poperinge een school is die zich al vijftien jaar toelegt op het kweken van de zwarte populier. In het VTI staat een back-up van genetisch onderzochte en erkende ouders van de Populus Nigra. “Onze leerlingen van de land- en tuinbouwafdeling zijn direct betrokken bij het project. Ze leren hoe ze moeten vermeerderen en rooien. We werken nauw samen met het Instituut voor Bosbouw en met het Agentschap Natuur en Bos”, vertelt leraar Hans Pattyn.
“Je vertrekt vanuit de moederplanten. Die gaan we vermeerderen. We nemen stekken en als je dat autochtoon materiaal goed verdeelt, is de weerstand aan ziekten en insecten veel groter. Je zorgt immers voor genetische diversiteit. We hebben een gelijkaardig project lopen voor de wilde ligustrum.”
Het VTI heeft doorheen de jaren een reputatie opgebouwd als leverancier van sterke en resistente zwarte populieren. Intussen staan al enkele honderden Populus Nigrae verspreid over heel Vlaanderen. Nu dus ook langs de Vleterbeek. Als je er gaat wandelen, let dan eens op die rij van zeventig. Besef dat dit het resultaat is van een zoektocht naar genetische diversiteit en dat het over enkele jaren zal leiden tot een grotere biodiversiteit …
