Met twee kastelen, een speelbos en een unieke kolonie watervleermuizen is Wallemote-Wolvenhof een provinciaal domein met potentie. Hoe zal het domein eruit zien over pakweg 24 jaar? Dat kunnen we niet precies weten. Een natuurbeheerplan geeft de goede richting aan. En dat is een all-in aanpak. Ecologie, toegankelijkheid, mobiliteit, recreatie én historiek maken deel uit van de puzzel.

Wallemote-Wolvenhof is met zijn 25 hectare een van onze kleinere provinciale domeinen. Klein maar niet onbelangrijk, want er zijn niet zoveel openbare groenplekken in de regio rond Izegem. Dat merk je meteen aan het profiel van de 85 000 bezoekers die het domein jaarlijks over de wandelpaden krijgt. Zowat 55% van de bezoekers is afkomstig uit de directe buurt en de stad Izegem; nog eens 36% komt uit een perimeter van vijftien kilometer. En er is heel wat herhaalbezoek. Mensen komen vaak wekelijks of zelfs dagelijks naar ‘hun park’.

(foto cover: samen met Justine Hollevoet en Enigo Vandendriessche, de Vooruit-collega’s van Izegem en Ingelmunster, maakte ik een walk in the park)

(lees verder onder de foto van kasteel Wolvenhof)

Eerst even wat historiek, voor wie niet van Izegem is. De familie Vanden Bogaerde is een naam verbonden aan industriëlen en burgemeesters (van Izegem). In 1913 laten twee broers Vanden Bogaerde twee kastelen bouwen: Wallemote en Wolvenhof, in eclectische stijl, met een Engels park eromheen. Veel genot van hun nieuwe domein zit er niet in. De oorlog breekt uit en de broers trekken naar het front. De kastelen worden ingepalmd door de Duitse bezetter. Wallemote wordt het ‘luizenkasteel’ en Wolvenhof een gevangenis. Beide kastelen ondergaan tijdens de Tweede Wereldoorlog nog eens een bezetting. Wallemote is intussen verkocht aan een borstelfabrikant, die het later doorverkoopt aan het college van Izegem. Wolvenhof blijft in bezit van een Vanden Bogaerde.

Voor de bezoeker is de erfgoedwaarde van de kastelen van minder groot belang. Dat komt wellicht omdat de beschermde architectuur sowieso deel uitmaakt van het collectieve Izegemse geheugen. Het historische verhaal kan – denk ik – in de nabije toekomst meer uitgespeeld worden als troef voor het domein. De panden zijn sinds 1997 eigendom van de stad Izegem. Wallemote wordt opengesteld voor vergaderingen, recepties en tentoonstellingen.

Wolvenhof ligt er voorlopig wat verweesd bij. Dit kasteel hebben we als Provincie in erfpacht. Het wordt een uitdaging om daar een goede bestemming aan te geven. Maar eerst restaureren! Het dossier voor restauratie van de buitenschil is ingediend, wat op zich al goed nieuws is.

(lees verder onder de foto van het westelijk gelegen uitbreidingsgebied)

De Provincie heeft de kasteelparken – goed voor 13 hectare – gekocht in 2000. Aan de westkant kwam er ruim 10 hectare bij. Dit gebied is aangelegd als sport- en spelzone, tot grote tevredenheid van de plaatselijke jeugdverenigingen en van gezinnen met kinderen. Momenteel bekijkt de stad Izegem om het recreatieve gedeelte nog wat groter te maken, met een zone van vijf bijkomende hectare aan de zuidoostkant. Bij de opmaak van het natuurbeheerplan is dit toekomstgebied alvast mee opgenomen.

Een natuurbeheerplan (NBP) dus. We werken eraan met drie provinciale diensten: de groendienst, dienst mobiliteit en stadlandschap ’t West-Vlaamse Hart. Externe partners zijn Westtoer, ANB, stad Izegem en Natuurpunt de Buizerd. Behalve de historiek is de ecologie van het domein een belangrijke pijler. In 2019 zijn we gestart met de inventarisatie van fauna en flora. De waardevolle vegetatie is intussen in kaart gebracht.

(lees verder onder de foto van de watervleermuis)

Zo werden meer dan 400 soorten paddenstoelen geïnventariseerd. Rond de vijver van het Wolvenhof huist tijdens de zomer een unieke kolonie watervleermuizen. En jaarlijks broedt er een koppel doodaars, een beschermde soort. De aanwezigheid van deze dieren is bepalend voor tijdstip en uitvoering van beheersmaatregelen.

(lees verder onder de foto van het park)

Veel van de parkbomen zijn meer dan honderd jaar oud en dus zeer waardevol. Onderzoek leert ons dat de beuken en de Amerikaanse eiken het niet zo goed doen. De droogte van de afgelopen jaren heeft een impact. Bomen sterven af. Deze zomer zullen we noodgedwongen een twintigtal bomen moeten kappen. Er komen nieuwe bomen in de plaats.

Behalve het bomenbeheer wordt in het NBP ook het beheer van het grasland vastgelegd. De tijd dat we één keer massaal maaien, is voorbij. Als we ons imago van ‘bijenvriendelijke provincie’ willen hoog houden, dan moet maaien gespreid worden over het hele jaar, zone per zone, afgestemd op groei en bloei doorheen de seizoenen.

(lees verder onder de kaartjes)

Een NBP geeft een kleurcode aan de verschillende natuurzones, van licht- tot donkergroen. Hoe groener, hoe waardevoller. In Wallemote-Wolvenhof is vandaag 4 hectare donkergroen ingekleurd. De zones met ‘pure natuurfunctie’ willen we optrekken naar 10 hectare. Dat lukt, want lichtgroene zones zijn nu ingekleurd als ‘natuurgebieden in ontwikkeling’. Over pakweg tien jaar kleuren die zeker donkergroen.

Aan het natuurbeheerplan wordt ook een toegankelijkheidsreglement gekoppeld. Waar mag je fietsen? Is er voldoende parking? Zijn twee ecotoiletten voldoende? Is 20% speelzone genoeg ruimte voor de jeugdverenigingen? Ik denk dat we op het vlak van toegankelijkheid en mobiliteit nu al goed zitten. Er is geen overdruk op de autoparkings.

Een extra fietsenparking aan het kasteel zou wel handig zijn. Het betekent niet dat het volledige park uitgeroepen wordt tot fiets-toegankelijk. De paden blijven in eerste instantie voorbehouden aan de wandelaars. En komt er een hondenloopwei? Daarvoor is dit provinciaal domein te klein. Dan moeten we inboeten ten koste van andere recreatieve zones en dat doen we liever niet. De enquête van Westtoer heeft ons immers geleerd dat 45% van de mensen die dit domein bezoekt, dat doet in gezinsverband.

Hoe ver zitten we nu in de NBP-procedure? Het plan is eind maart volledig en ontvankelijk verklaard door ANB. Halfweg april kregen we van de jeugdraad en het Izegemse schepencollege een gunstig advies voor het toegankelijkheidsreglement. Momenteel loopt de openbare consultatie. Nog tot 25 mei kan de burger zijn opmerkingen aan ons doorgeven. Een folder met de nodige duiding vind je hier. Halfweg juni gaat het NBP naar de provincieraad en dan hopen we in juli af te kloppen met een definitief “go” van ANB. Dan zitten we goed voor de komende 24 jaar!