De deputatie verleent een omgevingsvergunning voor de bouw van twee grote windturbines langs de A19-Ieper. Zoals het gaat bij zulke dossiers kwamen er tijdens het openbaar onderzoek heel wat bezwaren binnen. Bezwaren over zaken als visuele hinder, niet geclusterde inplanting en het doorkruisen van de bevoegdheden van de lokale overheden. We hebben de aanvraag zorgvuldig afgetoetst aan de wettelijke bepalingen. De conclusie was positief. Laat ons hopen dat een  procedurecarrousel uitblijft.

Over de productie van hernieuwbare energie valt er goed nieuws en minder goed nieuws te melden. Vorig jaar haalden we in ons land een derde meer stroom uit wind en zon (VRT NWS 07/01/2021). Het aandeel van hernieuwbare energie nadert daarmee de 20%. Dat is het goede nieuws. Minder goed nieuws is het feit dat er vorig jaar maar 31 windturbines zijn bijgekomen (DS 23/12/2020). Geen enkele in West-Vlaanderen … De ambitie van de Vlaamse regering is om tegen 2030 de windenergiecapaciteit te verdubbelen tot 2 500 megawatt. We stranden nu op 1 361 megawatt.

Een tandje bijsteken dan maar? We weten het al langer dat dit de enige optie is. Het investeringsritme moet omhoog en de beroepsprocedures moeten korter. Dat laatste blijft een carrouselgebeuren. Begrijp me niet verkeerd, ik ben voor inspraak en toegankelijke beroepsprocedurs, maar van een carrousel krijg ik toch lichtelijk draaiingen. Men procedeert nu eens over het geluid, dan weer over het landschap en zo blijft het eindeloos aanslepen.

Ik maakte me in de voorbije twee jaar wel vaker de bedenking of het echt nodig is dat bij manier van spreken heel West-Europa de kans moet krijgen om bezwaar in te dienen tegen elke aanvraag om windmolens te bouwen. Laat ons eens kijken naar het aantal bezwaren in dit dossier. Er werden er ongeveer 1 300 ingediend. Als we naar de unieke adrespunten kijken, dan stellen we vast dat de bezwaren afkomstig zijn van 550 unieke adressen.

Daarvan liggen er 130 binnen een contour van 1,5 kilometer rond de voorgestelde inplantingsplaatsen, dus amper 10%. Allese andere bezwaren zijn afkomstig van buiten deze contour, met bezwaren uit Gent, Blankenberge, Anzegem, Zwevegem, Koksijde, Wervik, … Bij deze ook nog de bedenking dat lokale klachten helemaal stilvallen eens een windturbine draait. Het valt dus wel nog allemaal mee, zou je denken. In de argumentatie pro is dit nu net iets waar ik me aan optrek.

Uiteraard heeft iedereen recht op een eigen mening, maar ik stel me toch vragen over de mate waarin deze bezwaarindieners een persoonlijk belang hebben bij dit dossier. Mij hoor je ook niet zeggen dat bezwaarschriften georkestreerd worden ingediend, maar in de feitelijkheden zijn ze toch niet altijd even relevant.

(lees verder onder het kaartje)

De windturbines worden geschrankt opgesteld langs de A19.

De kans is groot dat ook dit dossier zal lijden onder het carrouselgebeuren. Dat is jammer. Ik zal wellicht het aanzwengelen van de carrousel niet kunnen verhinderen. Het is een poging waard, al is het maar door de argumenten pro hier nog eens helder op een rijtje te zetten. De aanvraag van Aspiravi dateert  van september vorig jaar. Ze omvat het plaatsen en de exploitatie van twee  windturbines, op twee locaties langs de autosnelweg A19 in het noordoosten van het grondgebied Ieper, ter hoogte van de Verlorenhoekstraat en de Ieperstraat.

Het betreft ‘grote windturbines’, groot in de zin van hoog (200 meter tiphoogte van de wieken), maar ook groot in vermogen: 6.6 MW. Dat is zowat het dubbele van de windturbines die nu draaien. In de praktijk betekent het dat deze twee turbines evenveel energie zullen aanleveren als de vier die op de industriezone van Poperinge staan. Die technologische evolutie blijft me verbazen. Ik doe mijn hoed af voor het menselijk vernuft dat erachter steekt.

(lees verder onder de foto)

Op de bovenstaande foto zie je een simulatie van de twee windmolens, zoals je ze zou waarnemen vanop Tyne Cot Cemetery. Links in beeld staan de twee aangevraagde turbines. Rechts in beeld zie je – iets kleiner wegens verder en ook kleinere turbines – de 7 windmolens van het Ieperse industrieterrein. Die staan er al en zijn duidelijk zichtbaar in het landschap. Er kwamen de voorbije jaren een paar miljoen mensen de frontstreek bezoeken. Ik kan me als gewezen voorzitter van Toerisme Westhoek geen enkele klacht herinneren van mensen die vonden dat die 7 molens het oorlogslandschap oneer aandeden…

Zicht op de zeven bestaande windmolens, van op de begraafplaats Tyne Cot Cemetery. Ik nam deze foto ter plekke. Op de foto moet je al goed zoeken om de windmolens te zien. Toegegeven, in real life zie je ze beter, maar mij – en ook de vele miljoenen oorlogstoeristen die deze iconische begraafplaats bezochten – storen ze niet.

Laat het nu net die ‘grootorde’ zijn die vele mensen angst inboezemt. Ze plaatsen de hoogte van 200 meter tegenover de hoogte van de lakenhallen (75 meter) en zien dit als disproportioneel, niet meer op mensenmaat. Maar het is juist de hoogte die ervoor zorgt dat dit type windturbine minder opvalt in het landschap. Ze verstoren het vergezicht niet, want ze staan erboven. De opmerking dat er moet geclusterd worden in grotere groepen gaat hier ook niet op. Het voordeel van dit type windmolen is net dat je er minder nodig hebt om hetzelfde resultaat te behalen.

En er wordt wel degelijk uitgegaan van een cluster, zij het dan met andere aanwezige structurerende elementen. Het landschap wordt doorsneden door de A19 en de hoogspanningslijn. Die lijnstructuren zijn sterk bepalend. Hier windturbines plaatsen, is markante ‘menselijke ingrepen’  bundelen zonder het landschap extra te verstoren. Bovendien kan de energieproductie quasi rechstreeks gekoppeld worden aan het stroomnet. Je hoeft enkel te koppelen.

De aard en gebruik van deze grond – agrarisch gebied – verandert niet door twee windmolens. Er gaat niet echt veel oppervlakte verloren aan dit soort installaties. De basisbestemming blijft landbouw. Departement Landbouw en Visserij heeft trouwens ook al een gunstig advies uitgebracht. En wat met de mobiliteit en de impact op omliggende huizen en boerderijen? De aan te leggen toegangswegen zijn beperkt, de werfingang tijdelijk. Eens de windmolens draaien, zal er hier weinig tot geen verkeersoverlast zijn. We hebben het over een camionette die af en toe langskomt voor inspectie.

(lees verder onder de foto)

Op de bovenstaande foto staan de afstanden van de turbines ten opzichte van bebouwing. De dichtst gelegen boerderij bevindt zich op 303 meter. Het is begrijpelijk dat bewoners zich afvragen hoe het zit met trillingen, slagschaduw en geluid. De normen zijn in deze gevallen al zo streng dat de impact sowieso beperkt blijft. De exploitant is bovendien verplicht om voortdurend te meten en bij te sturen indien nodig.

Zo wordt het aantal uur slagschaduw dat een individuele woning kan hebben minutieus bijhouden. De turbines zijn uitgerust met automatische systemen. Die leggen de installatie stil als er problemen ontstaan.  Per slagschaduwgevoelig object (bv. een woning of kantoorgebouw) mag er cumulatief niet meer dan acht uur per jaar of een half uur per dag slagschaduw zijn. Daarna moet de windturbine automatisch stilvallen.

Blijven nog over: de natuur- en watertoets. Agentschap voor Natuur en Bos stelt vast dat de bestaande natuurwaarden niet worden geschaad en verleent gunstig advies. De provinciale Dienst Waterlopen adviseert eveneens gunstig. Allese adviesinstanties brengen overigens een gunstig advies uit. Soms is dat voorwaardelijk. Er moet strikt voldaan worden aan de normen inzake geluid, trillingen en slagschaduw. Enkel de schepencolleges van Ieper en Zonnebeke adviseren negatief.

Het advies van de stad Ieper – waar zowel de gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening én de milieuraad een positief subadvies gaven – heeft vooral aandacht voor het gebrek aan participatie. In het voortraject, maar ook in de toekomstige investering. Daar hebben ze ongetwijfeld een punt, al kun je het een aanvrager ook niet kwalijk nemen als hij zich houdt aan de voorgeschreven procedures.

Als er iets moet veranderen aan de spelregels, dan is in eerste instantie het Vlaams Parlement of de Vlaamse Regering aan zet. Bovendien is de aanvrager in dit dossier niet zomaar een private onderneming. De aandeelhouders van Aspiravi zijn allemaal lokale besturen. De eventuele baten vloeien dus wel degelijk terug naar de gemeenschap. Het zou nog beter zijn als ook de band met de lokale gemeenschap wordt versterkt.

(lees verder onder de foto)

Foto genomen aan het gehucht ’t Wieltje, kijkend naar de nog te plaatsen turbine aan de kant van Ieper. Op de achtergrond de al bestaande windmolens, zichtbaar, maar storend?

Samengevat: ik heb de indruk dat het schepencollege van Ieper tot de bevinding komt dat in dit project het glas halfleeg is. Als je hun advies plaatst tegenover alle andere positieve adviezen, dan kun je volgens mij zeker stellen dat het glas ook meer dan halfvol is. De deputatie kiest voor halfvol.

Het negatieve advies van de gemeente Zonnebeke speelt vooral op het landschap van de frontstreek. Het is een bekommernis die ik deel. Maar zoals eerder in deze blog aangegeven, lijkt het me in dit dossier goed mee te vallen met de impact op dit landschap. Sta mij toe dat ik hier even uitwijd. Het valt me op dat de kwaliteit van het landschap steevast een argument is om tegen windmolens te zijn, maar dat je dit argument veel minder hoort als het om pakweg een megastal gaat. Terwijl daar de impact vaak vele malen groter is …

Het feit dat we nu een vergunning verlenen, betekent niet dat de twee windturbines dit jaar al zullen draaien. Het zou fantastisch zijn. Deze twee turbines voorzien in het verbruik van 10 000 gezinnen. Een opsteker voor de klimaatdoelstellingen die we als provincie ambiëren. Maar het is enkel realistisch als er geen procedureslag volgt. Word ik daar nu moedeloos van? Nee. Ik sta mee vooraan als het erop aankomt om moedige beslissingen te nemen. Politiek of ander gewin valt hier niet uit te halen. Mijn drijfveer ligt op een ander niveau, dat van de klimaatopwarming. Daar is de pauzeknop niet zo maar even in te drukken. Urgente zaken hebben geen baat bij een rondje carrousel.