Elke ouder of grootouder herinnert zich wel het moment waarop hun kinderen of kleinkinderen breed glimlachend thuiskwamen van school en honderduit vertelden wat ze die dag gedaan hadden op school. Het zijn dat soort momenten waarvan je weet dat je (klein)kinderen die dag echt iets bijgeleerd hebben. Het zijn dat soort momenten die we willen aanbieden met het nieuwe project ‘Educatief Natuurbeheer’. We willen kinderen van het vijfde en zesde leerjaar op een belevingsgerichte manier leren waarom natuur(beheer) belangrijk is, een initiatief waarvoor het provinciebestuur in zee gaat met Natuurpunt.

Misschien vraag je je af waarom natuurbeheer nodig is? Kunnen we de natuur niet gewoon haar gang laten gaan? Helaas is dat niet het geval. Er is in Vlaanderen amper natuur die niet tot stand is gekomen door menselijk ingrijpen. Bloemrijke hooilanden zijn het resultaat van eeuwenlang maaien. Al onze bossen werden ooit wel eens gekapt, heraangelegd en opnieuw beplant. Voor echte oerbossen moet je al naar Polen… Bovendien wordt onze natuur sterk bedreigd door een slechte milieukwaliteit. Zonder menselijk ingrijpen zou het aantal planten en dieren in onze natuurgebieden fors achteruit gaan. Natuurbeheer is dus geen doel op zich, maar een middel om bijzondere natuur te kunnen behouden.  

‘Educatief Natuurbeheer’ is in de eerste plaats een belevingsgericht project, maar heeft ook een hoge educatieve waarde. We geven de kinderen een stevige dosis achtergrondinformatie mee over het hoe en vooral het waarom van natuurbescherming en natuurbeheer. Niet enkel in de klas, maar ook in de natuur zelf. Een ervaring waardoor ze ongetwijfeld de rest van hun leven meer respect zullen hebben voor die genoemde natuur.

Op een eerste moment krijgen de deelnemers informatie over natuur, biodiversiteit en de nood aan natuurbescherming. De verschillende manieren om aan natuurbeheer te doen, komen ook ter sprake. Vervolgens trekken ze echt de natuur in, ergens lokaal, dichtbij of een gebied in de buurt. Samen met de lokale terreinbeheerder wordt er een ware werkdag georganiseerd: de leerlingen maken al doende kennis met het natuurgebied en het beheer ervan. Op een derde ontmoetingsmoment ligt de nadruk vooral op plezier maken tijdens een afsluitende, ervaringsgerichte natuurontdekkingstocht. Scholen die meedoen met het project krijgen zo een unieke band met het nabijgelegen natuurgebied.

(lees verder onder de infographic – Natuur & buitenspelen zijn gezond!)

Natuur heeft een positief effect op de ontwikkeling van kinderen, maar het omgekeerde gaat ook op. Kinderen die op jonge leeftijd ermee in contact komen, hebben op latere leeftijd ook meer kennis over het milieu en de natuur algemeen. Niet alleen kennis, maar ook in houding en gedrag is er een aanzienlijk verschil te merken. Deze kinderen zijn bereid om meer acties te ondernemen ten behoeve van de natuur, dit zelfs vijftien jaar na het verlaten van de school!

Investeren in ‘Educatief Natuurbeheer’ is meer dan nuttig, want kinderen zijn de ministers, directeurs en beleidsmakers van de toekomst. Steeds meer kinderen groeien op in de stad en daardoor hebben zij veel minder voeling en kennis van de natuur. Het is op basis van dit inzicht dat ik er ook al langer voor pleit dat we niet enkel moeten investeren in grootschalige natuurgebieden, maar ook in toegankelijk wijk- en stadsgroen. En dat is iets waar we met onze schoolvergroeningsprojecten concreet werk van maken.

(lees verder onder de foto – workshop Leren over veren Zwin Natuur Park, © Provincie West-Vlaanderen)

In dit hele verhaal zijn de vrijwilligers van Natuurpunt onmisbaar. Zij kennen de plaatselijke natuurgebiedjes als hun broekzak en zorgen voor een leerrijke, maar toch ook plezante tocht door de natuur. Of om het geleerder te zegge: de zogenaamde on-site natuur- en milieueducatie wordt tot een hoger niveau getild.

In de provinciedomeinen en bezoekerscentra kunnen scholen al aan begeleid veldwerk doen. Niet elke school is echter in de mogelijkheid om even met de fiets naar een provinciaal domein af te zakken. Die scholen hebben wel bijna altijd natuur in de buurt. Met dit project willen elk jaar een paar duizenden van die leerlingen bereiken en hen op een spelende, maar toch effectieve manier inspireren. Ik reken erop dat zij door ondergedompeld te worden in de natuur tot ware natuurbeschermers zullen uitgroeien. Ik kan alvast niet wachten om de vele insectenhotels en nestkastjes die zullen gebouwd worden, de getopte takken en de net aangeplante hagen te zien. Om het met een spreekwoord uit de natuur te zeggen: nu creativiteit en verwondering zaaien om later respect en betrokkenheid te oogsten!