Provinciedomein d’Aertrycke (Torhout) krijgt volgend jaar een gescheiden rioolstelsel. Dat is goed nieuws, want zo komt het afvalwater niet meer terecht in de vijver en de gracht. Het tracé volgt de toegangsdreef tot het domein. Langs die dreef staan monumentale eiken. Hoe kan je bij zulke ingrepen de bomen vrijwaren? Grondig vooronderzoek en de nodige creativiteit bij de graafwerken vormen hier de sleutel tot succes.  

Ik geef het toe, als er werken gepland zijn op ‘mijn’ provinciale domeinen, dan ben ik extra gemotiveerd om de dossierstukken te bekijken. Rioleringswerken zijn niet meteen de meest tot de verbeelding sprekende projecten, maar in dit geval was ik toch wel heel erg benieuwd naar het ‘plan van aanpak’. Een smalle weg en veel bomen: dat is op zijn minst een extra uitdaging als je op zo een locatie riolen wil leggen.

(lees verder onder de foto)

  • Het tracé loopt over 1175 meter, van domein tot Consciencestraat.

Op de planning van de werken staan de aanleg van een gescheiden rioolstelsel, de bouw van twee pompstations, een regenwaterput en een ondergrondse afvalcontainer. Dat is zeer goed nieuws. De riolering zal straks aansluiten op het gemeentelijke rioleringsstelsel. Het lozen van afvalwater in de kasteelvijver en -gracht zal eindelijk tot het verleden behoren. De eindconclusie van de natuurtoets is wat dat betreft al positief.

Natuurtoets? Het is een van de vele voorafgaandelijke onderzoeken die naar aanleiding van dit project hebben plaatsgevonden. Bij een natuurtoets gaat men na of de geplande werken schade kunnen veroorzaken aan de natuur. De ligging van de projectzone wordt in kaart gebracht. De toegangsdreef van het domein d’Aertrycke valt voor een deel (150 meter op een totale lengte van 1 175 meter) samen met de grens van een Habitatgebied. Er gelden Europese richtlijnen inzake behoud en beheer van natuur, in dit geval ‘bossen’.

(lees verder onder de foto)

  • De toegangsdreef met zomereiken .

Ter hoogte van die strook, wordt de bestaande asfaltweg opgebroken en komt er een persleiding. De natuur in de nabije omgeving van de projectzone zal niet te lijden hebben onder de werken, zo blijkt uit de natuurtoets. Dat is al een geruststelling. Maar wat met de bomen langs de toegangsdreef? De dreef is amper 2,60 meter breed. Er zal heel wat kunst- en vliegwerk nodig zijn van de aannemer om wortelbeschadiging te voorkomen. Hij kan hier terugvallen op de adviezen van Dries Rooryck, een European Tree Worker. Een gecertificeerd boomverzorger wordt ingeschakeld om de staat van bomen en wortels vooraf in te schatten.

Bij een wortelonderzoek wordt een aantal proefsleuven gegraven. Zo kon Dries nagaan hoe het gesteld is met de lokale doorworteling. Hij constateerde dat er heel wat beworteling is aan de rand van de weg. Verschillende grote wortels groeien onder de dreef door. In het midden van de weg is de beworteling minder en zijn de wortels ook kleiner van formaat. Het komt er dus op aan om de sleuf voor de leidingen zo veel mogelijk in het midden te leggen en om die zo smal mogelijk te houden.

(lees verder onder de foto’s)

  • Wortels van 4 cm diameter.
  • Proefsleuf in het midden van de dreef.

Het pad zelf kan niet verbreed worden, want werken aan de rand van de weg vormen een reëel gevaar voor wortelbeschadiging. Averij aan de wortels kan nefast zijn voor een boom. En zeker monumentale bomen van leeftijd, zoals de eiken langs deze dreef, zijn er gevoelig voor. Het is misschien niet meteen zichtbaar na de werken maar de conditie van de boom gaat snel achteruit en de boom zal uiteindelijk niet overleven.

Het boomeffectenrapport geeft ook advies voor het beschermen van de bomen tijdens de werkzaamheden. Manoeuvres met een kraan tussen de bomen zijn uitgesloten. Ook daarmee zal  de aannemer rekening moeten houden. Tijdens de eigenlijke werkzaamheden is de boomverzorger stand-Door om acute wortelproblemen op te lossen. Bij dikkere wortels kan er beslist worden om onder de wortels door te graven.

Respect voor de bomen is niet langer een zaak van ‘wel of niet’. Het is een uitgangspunt bij werken als deze. Zorgt dit voor extra kosten? Het totaal van de riolerings- en wegeniswerken wordt geraamd op 715 000 euro. De boombeschermingsmaatregelen bedragen om en bij de 7 000 euro. De kostprijs om de bomen te vrijwaren, is dus al bij al miniem en zeker te verantwoorden.

De werken starten volgend jaar na de schoontijd. Even het natuurlexicon geraadpleegd en met schoontijd bedoelt men de periode waarin er niet mag gewerkt worden in een bos. In de praktijk is dat van 1 april tot 30 juni, wat overeenkomt met het broedseizoen.

Conclusie van dit verhaal: bomen en riolen lijken op het eerste gezicht niet gemaakt voor elkaar, maar mits de nodige voorzorgen en omzichtigheid is er synergie mogelijk.