Europa: dien de mens!
De voorstelling “Marx” met Johan Heldenbergh maakte diepe indruk op mij. Eén boutade is blijven hangen: “De politiek dient de economie, niet de mens”. Het was een gefrustreerde Marx die deze boodschap de theaterzaal instuurde. Hij heeft het over de politiek ergens in de eerste helft van de 19de eeuw. Marx zag dat de weegschaal te veel overhelde naar het economische gewin, dit ten koste van het welbevinden van de mens.
Wat als Marx vandaag zou terugkeren? Ik vraag me af wat de filosoof zou denken van de twintig principes van de European Pillar of Social Rights. Die Europese pijler werd in november 2017 afgekondigd. Ik zou niet graag diegene zijn die moet uitleggen aan Marx waarom het twintig jaar heeft geduurd vooraleer de twintig principes op papier zijn gezet. De financiële crisis heeft ervoor gezorgd dat er teveel nadruk kwam op economie, op acties om de economie aan te zwengelen, de euro te vrijwaren, de EU-markt te positioneren. Daarbij is men de sociale dimensie uit het oog verloren.
Twintig principes dus. Ze gaan van aandacht voor het onderwijs, over sociale bescherming van de werknemer tot gezonde werkomgeving, een minimum loon en zorg voor de ouderen en kinderen. Het zijn mooie principes en ik sta er volledig achter. Maar de stap van woord naar daad mag wat sneller worden gezet. Natuurlijk, meten is weten en het is belangrijk om zoiets te hebben als een sociaal scorebord, een tool waarbij trends en ontwikkelingen in statistieken zijn gegoten. Op basis van die indicatoren kan je overgaan tot gerichte aanbevelingen en mogelijke acties.
De weg naar een meer sociaal Europa is uitgetekend. Een plan is pas geloofwaardig als het ook wordt uitgevoerd. Daarom moeten de twintig principes van de Europese pijler verankerd worden in een bindende wetgeving. Er is nood aan een sociaal pact op Europees niveau. Er is nood aan een kindergarantie op Europees niveau. Werknemers hebben recht op de zekerheid dat ze een volwaardig loon krijgen, dat ze een goede arbeidsbescherming genieten. Kinderen hebben recht op de zekerheid dat ze niet in armoede moeten opgroeien.
Het zijn zekerheden waar iedereen achter staat. Europa moet zich nu profileren als sociale voortrekker en ervoor zorgen dat de balans economie-sociale zaken opnieuw in evenwicht geraakt. En men mag daarbij gerust wat meer luisteren naar vakbonden, sociale organisaties en burgerverenigingen. Meer zelfs, hun inspraak moet een uitgangspunt zijn bij het uitwerken van een Europese sociale wetgeving. Dien de mens, niet (louter) de economie. Laat dit onze Europese ambitie zijn voor de volgende legislatuur.
