Maai mei niet – een bloemlezing voor het klapstoel tuinieren
Voor het derde jaar op rij is de campagne ‘Maai mei niet’ van start gegaan. Met deze actie wordt aan burgers en lokale besturen gevraagd de grasmaaier een maandje in het tuinkot te laten staan. Je krijgt er een bloemenpracht voor in de plaats, beschermt je tuin tegen droogte en zorgt voor een boost in je gazonleven. Hoe je van je tuin een biodivers, bloemrijk geheel maakt zonder al te veel moeite lees je in deze blog! Ook met de Provincie West-Vlaanderen doen we een duit in het zakje: er wordt namelijk al een 10 jaar sterk ingezet op ecologisch graslandbeheer in onze Provinciedomeinen en groene assen.
Wat kan je zelf doen?
Bezin eer je begint!
Neem je tuin eens onder loep. Hoe is het gesteld met je bodem? Staat er iets tussen het gras dat geen gras is? Sinds wanneer heb je het laatst bemest? Kennis hiervoor is niet vereist! In de artificiële intelligentie-wereld van vandaag bestaan er tal van handige tools die je met enkele kliks vertellen wat voor bodem je hebt en welke planten er in je gazon staan. Neem een kijkje op Geopunt.be, hier kan je voor je tuin perfect nagaan welke bodem je hebt en wat het historisch verleden van je tuin is. Planten in je gazon identificeer je zo met enkele foto’s op te laden in ObsIdentify. Met deze kennis kan je verder aan de slag.
Haal je klapstoel boven!
Heb je een zandige bodem? Staat er hier en daar iets tussen je gras, dat je vroeger onkruid noemde? De aanwezigheid van madeliefjes, paardenbloemen, gewoon biggenkruid, duizendblad, margriet, knoopkruid, wilde marjolein, heelblaadjes, pinksterbloem, kruipende boterbloem, gewone klaver, moerasrolklaver, witte klaver, sint-janskruid, jakobskruiskruid of beemdkroon zijn een goed teken. Prijs jezelf en je tuin dus gelukkig! Tijd om de klapstoel boven te halen en te wachten op de eerste ontluikende bloemenpracht.
Een oase van groen?
Niks te bespeuren in de oase van gras? Een kleiige bodem die je de voorgaande jaren af en toe bemest hebt? Dan zal de beloofde bloemenpracht even op zich laten wachten. Niet getreurd, want er zijn enkele oplossingen voor handen!
- Plant bloembollen om je lange gras wat op te fleuren! Bloembollen planten doe je in het najaar, ten laatste in november. Kies het liefst voor biologische bloembollen, deze bevatten geen pesticiden (in tegenstelling tot de courante bloembol) en leveren meer nectar aan de bijen en vlinders in je tuin. Op de site van Velt.nu vind je een uitgebreid assortiment terug.
(lees verder onder de afbeelding: bloeiende narcissen in het Provinciedomein Bulskampveld)
- Zaai een bloemenakker in! Toegeven: dit vergt wel wat moeite, maar ook hier zal je jezelf besparen op een wekelijkse maaibeurt in de zomermaanden. Je kiest natuurlijk zelf hoe grootschalig je dit aanpakt, enkele vierkante meters kunnen al een mooi resultaat opleveren! Alvorens te zaaien is het belangrijk je grond te bewerken en open te trekken zodat het zaadgoed de kans heeft zich te vestigen. Let hierbij op de grond niet te keren zodat je het natuurlijke bodemleven niet te veel verstoord. Kies vervolgens voor inheems zaadgoed met een streekeigen herkomst, deze zaden zijn aangepast aan de lokale omstandigheden en hebben de meeste kans op succes.
…of toch even maaien?
Misschien heb je het licht gezien en dacht je de grasmaaier voor goed de laan uit te sturen? Te vroeg gejuicht, ook al kan je het maaien aanzienlijk verminderen. Om een bloemrijk resultaat te behouden is het van belang ten gepaste tijde te maaien. Dit is echter sterk afhankelijk van de specifieke situatie in jouw tuin. In april kent je gazon een sterke groeispurt en is het van belang deze eerste felle groei wat in te tomen zodat de iets trager groeiende bloemen voldoende kansen krijgen. Het is van essentieel belang het maaisel telkens af te voeren en niet te gaan mulchen. Door het gras af te voeren, verarm je de grond waardoor bloeiende kruiden zullen gaan toenemen. Voor een tweede maaibeurt kan je in het beste geval (veel bloemen) wachten tot net voor de winter of je kan er zelf voor kiezen een plekje ongemaaid de winter te laten doorgaan. Zo’n ongemaaid plekje is de ideale overwinteringsplek voor ongewervelden of zelf jonge amfibieën.
(lees verder onder de afbeelding: diagram maaitijden afhankelijk van je tuinsituatie)
Wist je dat 10% van Vlaanderen uit tuinen bestaat? Door met z’n allen minder te gaan maaien kunnen we een gigantische positieve invloed hebben op onze belangrijke bestuivers, de opslag van koolstof in de grond, een betere waterhuishouding en meer biodiversiteit. Alvast veel succes! Blij met het resultaat? Registreer je tuin en doe mee aan het bloementelweekend van 26 mei! Registreer je tuin hier: https://maaimeiniet.be/
Wat doet de Provincie West-Vlaanderen?
Al ruim 10 jaar zet de Provincie West-Vlaanderen in op ecologisch graslandbeheer in haar provinciedomeinen en langs haar groene assen. Het is wel niet zo dat er heel specifiek in de maand mei niet gemaaid zal worden. Het maaibeheer in onze domeinen en groene assen is aangepast aan de unieke situatie binnen een bepaald domein of groene as en is hierdoor vaak complex. Hoe dit dan gebeurt, kan het best worden uitgelegd aan de hand van 4 slogans geïnspireerd op de Maai mei niet slogan.
Maai mei wel
Op voedselrijke gronden zal er wel vroeg gemaaid worden, de specifieke maaidatum is afhankelijk van de weersomstandigheden, maar kan wel degelijk al in mei of juni zijn. Dit heeft als voordeel de sterke groeispurt die het gras in het begin van de lente heeft tegen te houden en kansen te bieden voor de ontwikkeling van bloeiende kruiden. Deze voedselrijke graslanden zullen tot 3 maal per jaar worden gemaaid om de maximale hoeveelheid aan nutriënten af te voeren. Dit geldt ook voor het bermbeheer op de groene assen. Grasrijke stukken zullen hier al vanaf 15 mei gemaaid worden, bloemrijk grasland pas vanaf 15 juni.
Maai mij niet
In verschillende domeinen wordt een sinusbeheer toegepast, dit wil zeggen dat er afwisselend delen van het grasland niet gemaaid worden. Dit heeft een grote meerwaarde voor de fauna en kan ook esthetisch mooie resultaten opleveren. Bepaalde delen worden dan ook soms helemaal niet gemaaid en gaan lang de winter in, dit is opnieuw van belang voor bepaalde dieren zoals vlinders die er overwinteren als pop.
(lees verder onder de afbeelding: voorbeeld van sinusbeheer)
Maai mei niet
In bepaalde provinciedomeinen, voornamelijk de kasteeldomeinen met hun landschapsparken, werd er jarenlang een klassiek gazonbeheer toegepast. Hier is de Provincie de laatste decennia ook van afgestapt en overgegaan op een graslandbeheer van meestal 2 maal maaien per jaar. Vaak is het resultaat hier ook al meteen zeer bloemrijk door het lange verschralingsbeheer dat eraan voorafging. Wandelpaden, randen en ligweides worden kort gehouden om het recreatief gebruik niet te belemmeren.
Zaai mij zelf
In zeer voedselrijke uitgangssituaties en buiten natuurgebieden wordt er vaak voor gekozen om te gaan inzaaien met ecologische bloemenmengsels. Deze fauna-akkers bieden niet alleen een sterke meerwaarde voor tal van diersoorten, maar leveren ook direct veel verschillende bloemetjes op.
(lees verder onder de afbeelding: ingezaaid wildakker op de flank van de Kemmelberg.
Campagnes zoals de Maai mei niet campagne hebben zeker bijgedragen aan het vergroten van het draagvlak van ecologisch maaibeheer binnen de provinciedomeinen. Hierdoor kon dus het voormalig kort gemaaid parkgazon omgetoverd worden tot bloemrijke grasland, maar ook de aandacht voor ander ecologische ingrepen zoals het inzaaien van wildakkers en het toepassen van sinusbeheer is verscherpt.