Op stap met de Torenvalkers
Vanuit provinciaal domein De Baliekouter trok ik op gebiedsverkenning doorheen de Mandelvallei. De mannen van vzw De Torenvalk brachten me niet alleen naar de mooie plekjes. Ze stippelden een parcours uit langsheen enkele hete hangijzers. Genieten van de natuur, gekoppeld aan serieuze gesprekken. Het houdt me alert.
We hebben afgesproken aan de Baliekouter, een van onze twintig provinciale domeinen. Geen supergroot domein – 45 hectare – en ook niet super gekend bij het grote publiek. Het is sinds 1993 in provinciale handen. We beheren er een stuk bos, natte meersen en graslanden. Met de landbouwers zijn er beheersovereenkomsten afgesloten.
De Baliekouter staat niet zo vaak op de agenda van de deputatie. In mei kwam er een vraag om een tijdelijke camping te mogen inrichten in het provinciedomein. We hebben het moeten weigeren. Niet omdat ik het geen goed initiatief vond, maar omdat we in natuurgebied met heel wat regels rekening moeten houden. Regels die nodig zijn om de weinige natuur die er is in onze provincie te beschermen. Je kan het goed menende iniatiefnemers niet kwalijk nemen dat ze niet altijd kunnen inschatten wat de impact is op planten en dieren.
(lees verder onder de glampingfoto)
Gelukkig begrijpen de meesten wel waarom het soms nodig is om dingen te weigeren. En gaan ze vervolgens op zoek naar alternatieven. Ik ben blij dat ook in dit dossier een oplossing gevonden is. Ik zie tijdens onze fietstocht enkele tipitenten staan aan de rand van domein Kloosterhof in Dentergem. Het is een van de zes glamping locaties in de Leiestreek, een zomers aanbod onder de noemer Vlaskamp. Een mooi initiatief! Die glamping hype wordt volgens mij een blijver.
Francky Durnez en Noël Lievrouw zijn de Torenvalkers van dienst. Twee mannen die hun werkingsgebied door en door kennen. De natuurvereniging zet al sinds 1976 in op de torenvalk en ik vermoed dat Francky en Noël – te merken aan de kleur van hun haar – er toen al bij waren. De torenvalk is de mascotte maar deze vzw heeft doorheen de jaren een werking uitgebouwd om ù tegen te zeggen, met twee parttimers in vaste dienst en een pak vrijwilligers.
(lees verder onder de foto van de zwaluwnestkastjes)
Francky en Noël hebben een goede samenwerking met onze provinciale diensten en met het Stadlandschap West-Vlaamse Hart. We houden even halt aan een school om de zwaluwnestkasten te bekijken, één van de concrete projecten die NP samen met het Stadslandschap opneemt. Er hangen in het gebied al op meer dan 50 plaatsen nestkasten en ze worden druk bevolkt. Later op onze tocht hebben we het bij de kerk van Dentergem ook over het succes van kerkuilen in de regio. Doordat het de laatste jaren veel droger was, zijn er opmerkelijk meer muizen. Dit grotere voedselaanbod gaf het aantal kerkuilen een opmerkelijke boost. Er broeden nu meer dan 35 koppels in het gebied.
Terwijl we fietsen doorheen de Mandelvallei komen enkele hete hangijzers aan bod. Zoals de intensieve veehouderij die in deze streek zorgt voor heel wat negatieve milieueffecten (vervuilde Mandel, hoge stikstof overlast , …).
(lees verder onder de foto van het slachthuis van Tielt, © HLN)
De Torenvalk tekende beroep aan tegen de uitbreidingsplannen van het Slachthuis van Tielt. Ze vrezen voor een aanzuigeffect. Als het slachthuis anderhalf miljoen varkens meer mag verwerken, dan leidt dat volgens hen tot nog meer en grotere varkenshouders in de directe omgeving. Ik vertel hen dat we de vergunning ondertussen hebben afgeleverd.
Het dossier voldeed aan alle – soms strenge – voorwaarden. En er was bovendien enkele jaren terug een Ruimtelijk Uitvoeringsplan opgemaakt precies om de uitbreiding mogelijk te maken. Ik denk dat Noël en Francky mijn standpunt wel kunnen begrijpen. Van mijn kant ben ik van plan om van nabij te volgen of er straks inderdaad sprake zal zijn van een aanzuigeffect.
We zijn het er trouwens roerend over eens dat de stikstofuitstoot door de landbouw fors omlaag moet. Dit kan door emissie-reducerende technieken. Maar dan wordt het wel dubbel zo belangrijk dat de correcte toepassing van die technieken ook nauwlettend gecontroleerd wordt. Wat ben je immers met grote luchtwassers als de stekker niet in het stopcontact steekt? We kloppen met de Vlaamse Provincies al langer op deze nagel, maar hebben jammer genoeg nog altijd geen bevoegdheid om zelf te handhaven. Als minister Demir succes wil boeken met haar strenger milieubeleid, zou ze ons beter vandaag dan morgen de mogelijkheid geven om controleurs op pad te sturen.
We houden ook even halt bij een verlaten mestverwerkingsinstallatie. En filosoferen daar een eind weg over het landbouwmodel van de toekomst. We hadden alle drie het dubbelinterview met Freek Verdonckt van Natuurpunt en Hendrik Vandamme van het Algemeen Boerensyndicaat gelezen. En alle drie zijn we toch wel heel gecharmeerd door de analyse van de voorzitter van het ABS die het heeft over een beleid zonder visie dat er voor zorgt dat de sector van crisis naar crisis springt. “Is het dat wat de landbouwers willen”, vraagt Vandamme zich volgens ons terecht af.
(lees verder onder de foto van de kleiputten in Egem, © HLN)
De kleiputten van Egem is nog zo een heikel dossier dat vzw De Torenvalk met argusogen opvolgt. In mei vorig jaar heeft de Provincie een voorlopig PRUP vastgesteld. We spreken hier over de herbestemming van 33 hectare grond. Wordt dit ooit een provinciedomein? Dat is een vraag die ik nu nog niet kan beantwoorden. Maar ik kan de heren wel enigszins geruststellen. De politieke neuzen staan stilaan in de juiste (en dezelfde) richting, maar het dossier is complex, met private partijen die elk hun belangen vooropstellen. Het is een verhaal van (heel veel) centen, stortrechten en concessievergoedingen. Ook ik volg het op met argusogen.
De Torenvalk wijst me tijdens onze rondrit ook op heel concrete zaken: de wenselijkheid om langs de Mandel een wandelpad te realiseren, de moeilijkheden die ze ondervinden om via trage wegen het provinciedomein ’t Veld te verbinden met de ruimere omgeving en hun plannen voor de aankoop van stukken vallei in de Oude Mandelbeek, …
De vereniging botst bij dat laatste op de Vlaamse subsidieregelingen. Je krijgt enkel een toelage als je terreinen bebost, niet als je opteert voor hooilandbeheer. Ook dit is een zeer actuele discussie. Minister Demir verzet volledig terecht hemel en aarde voor meer bos in Vlaanderen. Maar er zijn natuurlijk ook nog andere waardevolle types natuur.
(lees verder onder de foto van geboortedreef)
Onderweg is er ook wel tijd voor grappige anekdotes. Zoals die van de Dentergemse dreef geboortebomen, die volledig op Oost-Vlaams grondgebied staat. Het valt me trouwens op dat ze hier niet 1 boom planten per kind, maar 1 boom per vier kinderen. Nog altijd een pak beter dan in Ardooie, waar het gemeentebestuur elk jaar 1 boom plant voor alle kinderen die dat jaar geboren zijn…
We eindigen onze gebiedsverkenning waar we gestart zijn: in de Baliekouter. Francky en Noël vragen me hoe het zit met de onderhandelingen rond de aankoop van een perceeltje grond aan de Wakkensesteenweg, een nog te realiseren missing link in het provinciedomein. In maart zijn de gesprekken met de eigenaar opnieuw opgestart. Als we dat stukje erbij nemen, kunnen we het meersgebied verder inrichten. Ik noteer de tip om er een kijkwand/kijkhut te realiseren.
Na een laatste stop aan Teeuwkensbrug – nog een tip: de creatie van kanopontons – ronden we de vergadering af op het terras van de Baliekouter. En het wordt stilaan een traditie bij mijn gebiedsverkenningen: het proeven van een lokaal biertje. Op aanraden van de Torenvalkers drink ik een Steenuilke, een hoppig blond brouwsel, gebrouwen in opdracht van Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen. Aan te bevelen!